escrito por CARMELA BLAZADO
traducido por BEN PAPADOPOULOS
Este recurso intenta enumerar todos los préstamos del castellano en el tagalo que tienen distinciones masculinas-femeninas. No enumera los préstamos que no tienen distinciones masculinas-femeninas, como por ejemplo los que terminan en -e (e.g. estudyante 'estudiante') o -ista (e.g. artista). Una gran parte del contenido de género en el tagalo existe por la influencia del colonialismo español, que duró formalmente desde el año 1565 al año 1898. Durante aquella época, cientos de préstamos del castellano fueron introducidos al idioma tagalo, incluso muchos con género morfológico inflexional canónico (e.g. amerikano/amerikana 'americano') o no canónico (e.g. abyadór/abyadóra 'aviador') que vino del castellano. Otros fueron palabras de género léxico en el castellano (pares que no difieren máximamente de morfema de género, sino otra característica), que subsecuentemente se volvieron palabras de género léxico en el tagalo (e.g. aktór 'actor'/aktrís 'actriz'). Las primeras 17 secciones de este recurso enumeran los préstamos del castellano con género morfológico inflexional alfabéticamente. La sección final enumera los préstamos de género léxico en el tagalo que vienen del castellano.
MASCULINO
FEMENINO
abandonado
'abandonado'
abarisyoso
'avaricioso'
abenturero
'aventurero'
abenturero, abenturoso
'aventurero'
abnegado
'abnegado'
abogado, abugado
'abogado'
abonado, abunado
'abonado'
abusado
'abusado'
abusero
'abusador'
abyadór
'aviador'
abyerto
'abierto'
adiposo
'adiposo'
adúlteró
'adúltero'
aéreó
'aéreo'
agnóstikó
'agnóstico'
agraryo
'agrario'
agrasyado
'agraciado'
agustino
'agustino'
akadémykó
'académico'
albino
'albino'
alehandrino
'alejandrino'
alemán, ulimán
'alimán'
alemánikó
'alemánico'
alternatibo
'alternativo'
alerto
'alerto'
alhebraiko
'algebraico'
alkalino
'alcalino'
alternatibo
'alternativo'
alumno
'alumno'
ambisyoso
'ambicioso'
amerikano, kanô
'americano'
amigo
'amigo'
amoroso
'amoroso'
andino
'andino'
anémikó
'anémico'
anghelito
'angelito'
anglómanó
'anglómano'
anónimó
'anónimo'
antátrikó
'antártico'
antilyano
'antillano'
antipátikó
'antipático'
apgano
'afgano'
apirmatibo
'afirmativo'
arhentino
'argentino'
aristokrátikó
'aristocrático'
armadór
'armador'
armenyo
'armenio'
ártikó
'ártico'
asado
'asado'
atomikó
'atómico'
atraktibo
'atractivo'
australiano, australyano
'australiano'
austriako
'austriaco'
abandonada
'abandonada'
abarisyosa
'avariciosa'
abenturera
'aventurera'
abenturera, abenturosa
'aventurera'
abnegada
'abnegada'
abogada, abugada
'abogada'
abonada, abunada
'abonada'
abusada
'abusada'
abusera
'abusadora'
abyadóra
'aviadora'
abyerta
'abierta'
adiposa
'adiposa'
adúlterá
'adúltera'
aéreá
'aérea'
agnóstiká
'agnóstica'
agrarya
'agraria'
agrasyada
'agraciada'
agustina
'agustina'
akadémyká
'académica'
albina
'albina'
alehandrina
'alejandrina'
alemána
'alemana'
alemániká
'alemánica'
alternatiba
'alternativa'
alerta
'alerta'
alhebraika
'algebraica'
alkalina
'alcalina'
alternatiba
'alternativa'
alumna
'alumna'
ambisyosa
'ambiciosa'
amerikana
'americana'
amiga
'amiga'
amorosa
'amorosa'
andina
'andina'
anémiká
'anémica'
anghelita
'angelita'
anglómaná
'anglómana'
anónimá
'anónima'
antátriká
'antártica'
antilyana
'antillana'
antipátiká
'antipática'
apgana
'afgana'
apirmatiba
'afirmativa'
arhentina
'argentina'
aristokrátiká
'aristocrática'
armadóra
'armadora'
armenya
'armenia'
ártiká
'ártica'
asada
'asada'
atomiká
'atómica'
atraktiba
'atractiva'
australiana, australyana
'australiana'
austriaka
'austriaca'
MASCULINO
FEMENINO
babilónikó
'babilónico'
bailarín, baylarín
'bailarín'
balensyano, valenciano
'valenciano'
bandolero
'bandolero'
banidoso
'vanidoso'
bárbaro
'bárbaro'
beato
'beato'
bedwino
'beduino'
benediktino
'benedictino'
benepisyaryo, benepisaryo
'beneficiario'
benesyano
'veneciano'
berlinés
'berlinés'
bibliógrapó
'bibliógrafo'
bibliyotekaryo
'bibliotecario'
bilyako, belyako
'bellaco'
birtuoso, birtuwoso
'virtuoso'
bisiro
'becerro'
bisyoso
'vicioso'
biyahero
'viajero'
biyudo
'viudo'
bobo, bubo
'bobo'
boluntaryo, buluntaryo
'voluntario'
botánikó
'botánico'
botikaryo, butikaryo
'boticario'
brasileyno
'brasileño'
británikó
'británico'
bruho, buruho
'brujo'
búlgaró
'búlgaro'
bulkánikó
'volcánico'
burdadór
'bordador'
babilóniká
'babilónica'
bailarína, baylarína
'bailarina'
balensyana, valenciana
'valenciana'
bandolera
'bandolera'
banidosa
'vanidosa'
bárbara
'bárbara'
beata
'beata'
bedwina
'beduina'
benediktina
'benedictina'
benepisyarya
'beneficiaria'
benesyana
'veneciana'
berlinésa
'berlinesa'
bibliógrapá
'bibliógrafa'
bibliyotekarya
'bibliotecaria'
bilyaka, belyaka
'bellaca'
birtuosa, birtuwosa
'virtuosa'
bisira
'becerra'
bisyosa
'viciosa'
biyahera
'viajera'
biyuda
'viuda'
boba
'boba'
boluntarya, buluntarya
'voluntaria'
botániká
'botánica'
botikarya, butikarya
'boticaria'
brasileyna
'brasileña'
britániká
'británica'
bruha, buruha
'bruja'
búlgará
'búlgara'
bulkániká
'volcánica'
burdadora, burdadera
'bordadora'
MASCULINO
FEMENINO
daltonyano
'daltoniano'
danés
'danés'
dansarín
'danzarín'
danubyano
'danubiano'
dekano
'decano'
delikado, dilikado
'delicado'
demostino
'demostino'
desesperado
'desesperado'
desidido
'decidido'
deskarado
'descarado'
despatsadór, dispatsadór
'despachador'
desposado
'desposado'
diborsiyado
'divorciado'
dinamarkés
'dinamarqués'
diplomátikó
'diplomático'
direkto
'directo'
direktór
'director'
disgrasyado
'desgraciado'
disípuló
'discípulo'
doktór
'doctor'
doméstikó
'doméstico'
dormitoryano
'dormitoriano'
dramátikó
'dramático'
dudoso
'dudoso'
daltonyana
'daltoniana'
danésa
'danesa'
dansarina
'danzarina'
danubyana
'danubiana'
dekana
'decana'
delikada
'delicada'
demostina
'demostina'
desesperada
'desesperada'
desidida
'decidida'
deskarada
'descarada'
despatsadóra, dispatsadóra
'despachadora'
desposada
'desposada'
diborsiyada
'divorciada'
dinamarkésa
'dinamarquesa'
diplomátiká
'diplomática'
direkta
'directa'
direktóra
'directora'
disgrasyada
'desgraciada'
disípulá
'discípula'
doktóra
'doctora'
doméstiká
'doméstica'
dormitoryana
'dormitoriana'
dramátiká
'dramática'
dudosa
'dudosa'
MASCULINO
FEMENINO
edukado
'educado'
ehipsyo, ehípsiyó
'egipcio'
eksterno, esterno
'externo'
elektibo
'electivo'
embahadór
'embajador'
empermero
'enfermero'
empleado, empleyado
'empleado'
enamorado
'enamorado'
enemigo
'enemigo'
engkantado, ingkantado
'encantado'
enkarnadino
'encarnadino'
enkarnado
'encarnado'
ensíklikó
'encíclico'
entremetido
'entremetido'
eredero
'heredero'
eskandaloso, iskandaloso
'escandaloso'
eskosés
'escocés'
eskotado, iskutado
'escotado'
eslobako
'eslovaco'
espanyol
'español'
estétikó
'estético'
estranghero
'extranjero'
estrikto, istrikto
'estricto'
eurupeo
'europeo'
edukada
'educada'
ehipsya, ehípsiyá
'egipcia'
eksterna, esterna
'externa'
elektiba
'electiva'
embahadóra
'embajadora'
empermera
'enfermera'
empleada
'empleada'
enamorada
'enamorada'
enemiga
'enemiga'
engkantada, ingkantada
'encantada'
enkarnadina
'encarnadina'
enkarnada
'encarnada'
ensíkliká
'encíclica'
entremetida
'entremetida'
eredera
'heredera'
eskandalosa, iskandalosa
'escandalosa'
eskosesa
'escocesa'
eskotada, iskutada
'escotada'
eslobaka
'eslovaca'
espanyola
'española'
estétiká
'estética'
estranghera
'extranjera'
estrikta, istrikta
'estricta'
eurupea
'europea'
MASCULINO
FEMENINO
gago
'gago'
galés
'galés'
gastador
'gastador'
gástrikó
'gástrico'
gautso
'gaucho'
grasyoso
'gracioso'
griego, griyego
'griego'
guwapo
'guapo'
gaga
'gaga'
galésa
'galésa'
gastadora
'gastadora'
gástriká
'gástrica'
gautsa
'gaucha'
grasyosa
'graciosa'
griega, griyega
'griega'
guwapa
'guapa'
MASCULINO
FEMENINO
habanés
'javanés'
hako
'jaco'
hakobino
'jacobino'
hayitano
'haitiano'
heneratibo
'generativo'
henobés
'genovés'
heolóhikó
'geológico'
hibraltarenyo
'gibraltareño'
higantón
'gigantón'
hispánikó
'hispánico'
hitano
'gitano'
humento
'jumento'
huwisyoso
'juicioso'
habanesa
'javanesa'
haka
'jaca'
hakobina
'jacobina'
hayitana
'haitiana'
heneratiba
'generativa'
henobésa
'genovesa'
heolóhiká
'geológica'
hibraltarenya
'gibraltareña'
higantóna
'gigantona'
hispániká
'hispánica'
hitana
'gitana'
humenta
'jumenta'
huwisyosa
'juiciosa'
MASCULINO
FEMENINO
ihado
'ahijado'
iho
'hijo'
ilustrado
'ilustrado'
indonesyo
'indonesio'
ingkantador
'encantador'
ingkorporado
'incorporado'
ingkilino
'inquilino'
ingrato
'ingrato'
ionospérikó
'ionosférico'
irlandés
'irlandés'
iskrupuloso
'escrupuloso'
isponghado
'esponjado'
istérikó
'histérico'
istúpido
'estúpido'
italyano
'italiano'
ihada
'ahijada'
iha
'hija'
ilustrada
'ilustrada'
indonesya
'indonesia'
ingkantadora
'encantadora'
ingkorporada
'incorporada'
ingkilina
'inquilina'
ingrata
'ingrata'
ionospériká
'ionosférica'
irlandésa
'irlandesa'
iskrupulosa
'escrupulosa'
isponghada
'esponjada'
istériká
'histérica'
istúpida
'estúpida'
italyana
'italiana'
MASCULINO
FEMENINO
kahero
'cajero'
kalyehero
'callejero'
kamarero
'camarero'
kamelyo
'camello'
kampesino
'campesino'
kandidato
'candidato'
kanonisado
'canonizado'
kantado
'cantado'
kantinero
'cantinero'
kapitán
'capitán'
kapritsoso
'caprichoso'
karinyoso
'cariñoso'
kasero
'casero'
kásto
'casto'
katólikó
'católico'
kaukáseó
'caucáseo'
kebrado
'quebrado'
kerelyadór
'querellador'
kerido
'querido'
kímikó
'químico'
klásikó
'clásico'
kleptómanó
'cleptómano'
koeredero
'coheredero'
kolombiano
'colombiano'
komprometido
'comprometido'
kompyado
'confiado'
kondensado
'condensado'
konduktór, kunduktór
'conductor'
kontemplatibo
'contemplativo'
kosako
'cosaco'
krusado
'cruzado'
kulado
'colado'
kuryoso
'curioso'
kusinero
'cocinero'
kutsino
'cochino'
kuwakero
'cuáquero'
kahera
'cajera'
kalyehera
'callejera'
kamarera
'camarera'
kamelya
'camella'
kampesina
'campesina'
kandidata
'candidata'
kanonisada
'canonizada'
kantada
'cantada'
kantinera
'cantinera'
kapitana
'capitana'
kapritsosa
'caprichosa'
karinyosa
'cariñosa'
kasera
'casera'
kásta
'casta'
katóliká
'católica'
kaukáseá
'caucásea'
kebrada
'quebrada'
kerelyadóra
'querelladora'
kerida
'querida'
kímiká
'química'
klásiká
'clásica'
kleptómaná
'cleptómana'
koeredera
'coheredera'
kolombiana
'colombiana'
komprometida
'comprometida'
kompyada
'confiada'
kondensada
'condensada'
konduktóra, kunduktóra
'conductora'
kontemplatiba
'contemplativa'
kosaka
'cosaca'
krusada
'cruzada'
kulada
'colada'
kuryosa
'curiosa'
kusinera
'cocinera'
kutsina
'cochina'
kuwakera
'cuáquera'
MASCULINO
FEMENINO
labandero
'lavandero'
lehiyonario
'legionario'
león, liyón
'león'
lepidóptero
'lepidóptero'
listó, alistó
'listo'
litúrhikó
'litúrgico'
loko, luko
'loco'
lolo, lelong
'abuelo'
lunátikó
'lunático'
labandera
'lavandera'
lehiyonaria
'legionaria'
leona
'leona'
lepidóptera
'lepidóptera'
listá
'lista'
litúrhiká
'litúrgica'
loka
'loca'
lola, lelang
'abuela'
lunátiká
'lunática'
MASCULINO
FEMENINO
masedonyo
'macedonio'
madrilenyo
'madrileño'
maestro, mestro
'maestro'
malisyoso
'malicioso'
manilenyo
'manileño'
mariano
'mariano'
markés
'marqués'
matón
'matón'
mekanógrapó
'mecanógrafo'
mediteráneo
'mediterráneo'
megalómanó
'megalómano'
mehikano
'mexicano'
mestizo, mistiso
'mestizo'
milagroso
'milagroso'
milyunaryo
'millonario'
mimoso
'mimoso'
misteryoso
'misterioso'
místikó
'místico'
moderno
'moderno'
monghe
'monje'
moreno
'moreno'
moro
'moro'
mutsatso
'criado'
mutsátso
'muchacho'
masedonya
'macedonia'
madrilenya
'madrileña'
maestra, mestra
'maestra'
malisyosa
'maliciosa'
manilenya
'manileña'
mariana
'mariana'
markésa
'marquesa'
matona
'matona'
mekanógrapá
'mecanógrafa'
mediteránea
'mediterránea'
megalómaná
'megalómana'
mehikana
'mexicana'
mestiza, mistisa
'mestiza'
milagrosa
'milagrosa'
milyunarya
'millonaria'
mimosa
'mimosa'
misteryosa
'misteriosa'
místiká
'mística'
moderna
'moderna'
mongha
'monja'
morena
'morena'
mora
'mora'
mutsatsa
'criada'
mutsátsa
'muchacha'
MASCULINO
FEMENINO
napolitano
'napolitano'
nesesitado
'necesitado'
negatibo
'negativo'
negrito
'negrito'
negro
'negro'
nené
'nene'
nerbiyoso
'nervioso'
neumátikó
'neumático'
neurótikó
'neurótico'
nínyo
'niño'
nobisyo
'novicio'
nóbyo
'novio'
napolitana
'napolitana'
nesesitada
'necesitada'
negatiba
'negativa'
negrita
'negrita'
negra
'negra'
nená
'nena'
nerbiyosa
'nerviosa'
neumátiká
'neumática'
neurótiká
'neurótica'
nínya
'niña'
nobisya
'novicia'
nóbya
'novia'
MASCULINO
FEMENINO
osyoso, usyoso
'ocioso'
oktabo
'octavo'
okupado, ukupado
'ocupado'
operaryo
'operario'
ordenado
'ordenado'
orgulyoso
'orgulloso'
oso
'oso'
ospisyano
'hospiciano'
osyosa
'ociosa'
oktaba
'octava'
okupada, ukupada
'ocupada'
operarya
'operaria'
ordenada
'ordenada'
orgulyosa
'orgullosa'
osa
'osa'
ospisyana
'hospiciana'
MASCULINO
FEMENINO
paborito
'favorito'
palestyno
'palestino'
panátikó
'fanático'
paraguayo
'paraguayo'
parmaseútikó, parmasyútikó
'farmacéutico'
pasibo
'pasivo'
patron
'patrón'
penikado
'fenicado'
peynadór
'peinador'
pensiyonado
'pensionado'
persiyano
'persiano'
píkaró
'pícaro'
pilipino, filipino
'filipino'
pilyo
'pillo'
pinlandés
'finlandés'
pitwitaryo
'pituitario'
piyadór
'fiador'
polynesyo
'polinesio'
politéknikó
'politécnico'
póstumo
'póstumo'
prangko
'franco'
premyadór
'premiador'
preparatoryo
'preparatorio'
primer, primero
'primer, primero'
primo
'primo'
priór
'prior'
pribado
'privado'
pribilehiyado
'privilegiado'
propeso
'profeso'
propesór
'profesor'
propyetaryo
'propietario'
probinsiyano
'provinciano'
pugoso
'fogoso'
paborita
'favorita'
palestyna
'palestina'
panátiká
'fanática'
paraguaya
'paraguaya'
parmaseútiká, parmasyútiká
'farmacéutica'
pasiba
'pasiva'
patrona
'patrona'
penikada
'fenicada'
peynadora, peinadora
'peinadora'
pensiyonada
'pensionada'
persiyana
'persiana'
píkará
'pícara'
pilipina, filipina
'filipina'
pilya
'pilla'
pinlandésa
'finlandesa'
pitwitarya
'pituitaria'
piyadora
'fiadora'
polynesya
'polinesia'
politékniká
'politécnica'
póstuma
'póstuma'
prangka
'franca'
premyadóra
'premiadora'
preparatorya
'preparatoria'
primera
'primera'
prima
'prima'
prióra
'priora'
pribada
'privada'
pribilehiyada
'privilegiada'
propesa
'profesa'
propesóra
'profesora'
propyetarya
'propietaria'
probinsiyana
'provinciana'
pugosa
'fogosa'
MASCULINO
FEMENINO
repormado
'reformado'
relatibo
'relativo'
relihiyoso
'religioso'
reparado
'reparado'
romano
'romano'
romántikó
'romántico'
rubyo
'rubio'
ruso
'ruso'
repormada
'reformada'
relatiba
'relativa'
relihiyosa
'religiosa'
reparada
'reparada'
romana
'romana'
romántiká
'romántica'
rubya
'rubia'
rusa
'rusa'
MASCULINO
FEMENINO
sabyo
'sabio'
sagrado
'sagrado'
santísimó
'santísimo'
santo, santó
'santo'
sátiró
'sátiro'
satsatero
'chacharero'
sekretaryo, sektaryo
'secretario'
seloso
'celoso'
segundo, sigundo
'segundo'
senyór, sinyór
'señor'
síbikó
'cívico'
sinyorito, sinyurito
'señorito'
serbidór
'servidor'
seksto, sesto
'sexto'
sigarero
'cigarrero'
sirkero
'cirquero'
sisilyano
'siciliano'
simpátikó
'simpático'
sirbiyente
'sirviente'
sobrino
'sobrino'
soltero
'soltero'
soró
'zorro'
subornado
'sobornado'
suplado
'soplado'
sabya
'sabia'
sagrada
'sagrada'
santísimá
'santísima'
santa, santá
'santa'
sátirá
'sátira'
satsatera
'chacharera'
sekretarya, sektarya
'secretaria'
selosa
'celosa'
segunda, sigunda
'segunda'
senyora, sinyora
'señora'
síbiká
'cívica'
sinyorita, sinyurita
'señorita'
serbidóra
'servidora'
seksta, sesta
'sexta'
sigarera
'cigarrera'
sirkera
'cirquera'
sisilyana
'siciliana'
simpátiká
'simpática'
sirbiyenta
'sirvienta'
sobrina
'sobrina'
soltera
'soltera'
sorá
'zorra'
subornada
'sobornada'
suplada
'soplada'
MASCULINO
FEMENINO
talyado
'tallado'
takígrapó
'taquígrafo'
takilyero
'taquillero'
tehano
'tejano'
telegrápikó
'telegráfico'
tindero
'tendero'
tercero
'tercero'
tesorero
'tesorero'
testadór
'testador'
tibetano
'tibetano'
tiyó
'tío'
tísikó
'tísico'
tokayo, tukayo, katukayo
'tocayo'
tonto
'tonto'
tostado, tustado
'tostado'
traidór
'traidor'
tsato
'chato'
tsismoso
'chismoso'
tsongo
'chongo'
tsongo
'mono'
turko
'turco'
tutór
'tutor'
talyada
'tallada'
takígrapá
'taquígrafa'
takilyera
'taquillera'
tehana
'tejana'
telegrápiká
'telegráfica'
tindera
'tendera'
tercera
'tercera'
tesorera
'tesorera'
testadóra
'testadora'
tibetana
'tibetana'
tiyá, tía
'tía'
tísiká
'tísica'
tokaya, tukaya, katukaya
'tocaya'
tonta
'tonta'
tostada, tustada
'tostada'
traidóra
'traidora'
tsata
'chata'
tsismosa
'chismosa'
tsonga
'chonga'
tsonga
'mona'
turka
'turca'
tutóra
'tutora'
MASCULINO
FEMENINO
ulandés
'holandés'
últimó
'último'
unggaró
'húngaro'
usurero
'usurero'
ulandésa
'holandesa'
últimá
'última'
unggará
'húngara'
usurera
'usurera'
MASCULINO
FEMENINO
Estos pares de sustantivos forman distinciones masculinas-femeninas de manera diferente al género morfológico, i.e. no sólo difieren del morfema de género (e.g. -o/-a), sino otro rasgo, y pueden tener raíces diferentes. La mayoría de estos pares son de género léxico en el castellano, mientras que otros son de género léxico en el tagalo únicamente.
abád
'abad'
aktór
'actor'
artsiduke
'archiduque'
barón, baronés
'barón'
biskonde
'vizconde'
duke
'duque'
emperadór
'emperador'
hapón
'japonés'
kabalyero
'caballero'
kantór
'cantor'
kompadre, kumpadre, kumpare
'compadre'
konde
'conde'
padrastro, padrasto
'padrastro'
papá
'papá'
prínsipé
'príncipe'
abadesa
'abadesa'
aktrís
'actriz'
artsidukesa
'archiduquesa'
baronesa
'baronesa'
biskondesa
'vizcondesa'
dukesa
'duquesa'
emperatrís
'emperatriz'
haponesa
'japonesa'
dama
'dama'
kantóra, kantatris
'cantora'
komadre, kumadre, kumare
'comadre'
kondesa
'condesa'
madrasta
'madrastra'
mamá
'mamá'
prinsesa
'princesa'
APA 7
Blazado, C. (2025). Préstamos del castellano en el tagalo. Proyecto Gender in Language. www.genderinlanguage.com/tagalo/prestamos
Oficina de Educación Iberoamericana. (1972). Hispanismos en el tagalo. Madrid: Imnasa.